Korzystasz z soczewek planowej wymiany, czyli innych niż jednodniowe? W takim razie płyn pielęgnacyjny jest Ci potrzebny. Na rynku znajdziesz kilka rodzajów takiego płynu –jak dobrać ten odpowiedni?

Z roku na rok rośnie liczba użytkowników soczewek kontaktowych – dane statystyczne mówią nawet o 150 milionach osób na świecie. Przy czym najczęściej sięgamy po soczewki silikonowo-hydrożelowe i w wersji miesięcznej, dwu- i jednotygodniowej. Wraz ze wzrostem popularności takich soczewek, rośnie także potrzeba korzystania z płynów przeznaczonych do ich dezynfekcji i pielęgnacji.

Czym jest płyn do soczewek? Dlaczego jest tak ważny?

Płyn pielęgnacyjny to preparat, którego najważniejszym zadaniem jest dezynfekcja soczewek. To podstawowe kryterium, które pozwala na rejestrację danego produktu jako wyrobu medycznego oraz jego sprzedaż. Nie jest ono tak łatwe do osiągnięcia, jak mogłoby się wydawać, bo płyn do soczewek kontaktowych ma skutecznie je odkażać, a jednocześnie być całkowicie bezpieczny dla oka.

Płyn pielęgnacyjny musi usuwać wszystkie wegetatywne formy mikroorganizmów. Według normy ISO 14729 powinien on eliminować pięć wybranych rodzajów drobnoustrojów – trzy szczepy bakterii: gronkowca złocistego, pałeczkę krwawą i pałeczkę ropy błękitnej oraz dwa rodzaje grzybów: Fusarium solani i Candida albicans.

Płyn pielęgnacyjny do soczewek kontaktowych jest tak ważny, bo znacząco ogranicza lub całkowicie wyklucza kontakt oczu z groźnymi drobnoustrojami. Te mogłyby bowiem powodować groźne infekcje. Nie chodzi więc tylko o pogorszony komfort korzystania z soczewek – to, że brudne mogą powodować podrażnienia i zaczerwienianie oczu – ale o bezpieczeństwo całego narządu wzroku.

Pamiętaj: płyn do soczewek kontaktowych nie służy do zakrapiania oczu w celu nawilżenia. Zawarte składniki dezynfekujące mogą podrażnić oczy. W celu nawilżenia oczu używaj specjalnych kropli – sztucznych łez. O wybór właściwych zapytaj swojego specjalistę w gabinecie.

Płyn pielęgnacyjny – rodzaje

Można wyróżnić dwa rodzaje płynów przeznaczonych do dezynfekcji, czyszczenia i pielęgnacji soczewek kontaktowych.

Wielofunkcyjne płyny dezynfekujące (MPDS)

Charakteryzują się składem, który zawiera środek dezynfekujący. Najczęściej jest to jeden z trzech powszechnie stosowanych konserwantów. Dzięki temu, że taki składnik jest rozpuszczalny w wodzie, z powodzeniem działa w soczewkach, które w dużej części składają się właśnie z wody. Płyn wielofunkcyjny do soczewek zawiera duże stężenie środka dezynfekującego. Wspierany tak zwanymi czynnikami chelatującymi i surfaktantami dodatkowo neutralizuje osady białkowe, lipidowe i inne zanieczyszczenia. Dzięki buforom boranowym i fosforanowym utrzymuje odpowiednie pH. Możemy w nich znaleźć również różne środki nawilżające. Taki preparat spełnia więc kilka zadań, stąd jego nazwa.

Oksydacyjne płyny do soczewek

Wykorzystują do dezynfekcji nadtlenek wodoru (H2O2) o stężeniu 3%. Mieszczą się w nich te, które wymagają neutralizatora:

• jednostopniowe płyny do soczewek – wykorzystują platynowy dysk do katalizy H2O2 do wody i tlenu, umieszczany bezpośrednio w pojemniku na soczewki;
• płyny dwustopniowe do soczewek – wymagają dodania do płynu pielęgnacyjnego czynnika neutralizującego, najczęściej pirogronianu sodu, po czasie dezynfekcji zaleconym przez producenta, zazwyczaj 4-6 godzinach.

Oksydacyjny płyn pielęgnacyjny do soczewek potrzebuje dodatkowych czynności i czynników neutralizujących, ponieważ nadtlenek wodoru wykazuje wysoką toksyczność dla ludzkiego oka. Dużą zaletą tego typu preparatu jest brak konserwantów w składzie. Dzięki temu mogą z niego korzystać osoby wrażliwe na takie i inne związki chemiczne. Oksydacyjny płyn do soczewek wyróżnia również to, że działa nie tylko na ich powierzchni, ale również wewnątrz struktury soczewek.

Jaki płyn do soczewek wybrać?

Każdy płyn do soczewek ma nieco inny skład chemiczny – między innymi różne konserwanty i nawilżacze. Najważniejsze jest to, byś sięgnął po ten dopasowany do Twoich potrzeb i oczekiwań. Dlatego, zanim rozpoczniesz research, odpowiedz na te pytania:

• Z jakich soczewek korzystasz – miękkich czy twardych?
• Chcesz poświęcać na pielęgnację soczewek jak najmniej czasu i energii czy dopuszczasz bardziej czaso- i energochłonną dbałość, ale z gwarancją najlepszego oczyszczenia?
• Zależy Ci na produkcie rozpoznawalnej marki czy szukasz przede wszystkim skutecznego płynu?

Płyn do soczewek twardych i miękkich – nie stosuj zamiennie

Jeśli korzystasz z twardych soczewek, przeznaczonych do korekcji wyjątkowych wad wzroku i schorzeń, wybierz płyn do soczewek twardych. Nosisz popularniejsze, miękkie soczewki? Kup płyn do soczewek miękkich. Nigdy odwrotnie, bo możesz uszkodzić delikatną strukturę soczewek i nie tylko stracić konkretną parę, ale nawet wygenerować ryzyko uszkodzenia oczu. Co więcej, kiedy już wybierzesz konkretny preparat, trzymaj się go przynajmniej przez okres korzystania z jednej pary soczewek. Mieszanie różnych środków może spowodować trudne do przewidzenia reakcje.

Płyn do soczewek bez pocierania czy mechaniczne czyszczenie soczewek?

Na rynku są dostępne płyny, przy użyciu których producent sugeruje brak potrzeby pocierania – to kuszące ze względu na oszczędność czasu i energii. Z nim tylko przygotowujesz pojemnik na soczewki, wlewasz do niego porcję preparatu, a następnie zanurzasz soczewki. Rano wyciągasz i zakładasz. Czy w takim razie czyszczenie mechaniczne jest potrzebne? Badania dowodzą, że już samo pocieranie i spłukiwanie soczewek przy pomocy wybranego płynu pozwala usunąć aż 95% bakterii. Także pomaga usuwać lipidy, osady nieorganiczne, czy zanieczyszczenia dostarczające substancji odżywczych bakteriom. Pominięcie tego może znacząco obniżyć skuteczność całego przedsięwzięcia i generuje ryzyko pozostałych zabrudzeń i tym samym infekcji oczu.

Przeterminowany płyn do soczewek – nie powinien Cię kusić

Data przydatności do użycia w przypadku płynu pielęgnacyjnego jest bardzo ważna. Każdy z tworzących go składników, cechuje bowiem inny termin zdatności i tylko w tym okresie masz gwarancję, że wszystkie komponenty będą działać tak, jak powinny. Przeterminowany płyn do soczewek to duże ryzyko nieskuteczności, a to stanowi ogromne niebezpieczeństwo dla Twoich oczu.

Czy kupowanie płynu pielęgnacyjnego jest konieczne, czyli co zamiast płynu do soczewek?

Cena niektórych preparatów do soczewek może zniechęcać do zakupu. Mamy jednak dla Ciebie złą wiadomość – takiego płynu nie da się zamienić. Żaden inny produkt nie jest bowiem w stanie zapewnić tak skutecznej dezynfekcji, oczyszczenia, a jednocześnie nawilżenia, by utrzymać soczewki wygodnymi i bezpiecznymi w dalszym stosowaniu. Sól fizjologiczna pozwala na utrzymanie optymalnego poziomu nawilżenia soczewek, ale nie usuwa zanieczyszczeń skutecznie oraz nie dezynfekuje. Jej użycie powinniśmy rozważyć tylko w ostateczności.

Wybór dobrego płynu do soczewek to jedno. Drugie – czyszczenie pojemnika na soczewki

Nic z tego, że wybierzesz dobry preparat do dezynfekcji i pielęgnacji soczewek, jeśli nie zadbasz o odpowiednią formę przechowywania. Czyszczenie pojemnika na soczewki jest równie ważne. Rób to regularnie – po każdorazowym wyciągnięciu i założeniu soczewek. Wylej zużyty płyn i wlej porcję świeżego i potrzyj ścianki czystym palcem. Pojemnik opróżnij i pozostaw do wyschnięcia, a na końcu szczelnie zamknij. Otwórz etui dopiero wtedy, kiedy przyjdzie pora na ponowne użycie.

Bardzo ważne – czyszczenie pojemnika na soczewki wodą z kranu to zły pomysł. Z tego samego powodu, dla którego nie wolno płukać soczewek pod bieżącą wodą.

Gdzie kupić płyn do soczewek?

I przyszła pora na ostatnie pytanie, czyli o miejsce, w którym możesz kupić płyn do soczewek kontaktowych. Takie preparaty znajdziesz w sklepach internetowych z soczewkami kontaktowymi, w salonach optycznych oferujących sprzedaż soczewek oraz aptekach. Sklepy online proponują jednak najbardziej atrakcyjne ceny, a często zapewniają także znacznie większy wybór produktów. W nich również poza samymi płynami z łatwością kupisz pojemniki na soczewki, też w ładnych, kolorowych wersjach.

Jaki płyn do soczewek wybrać? Widzisz teraz, że jeśli chcesz kupić ten najlepszy, nie powinieneś robić tego szybko i bez wcześniejszego researchu. Produktów jest bowiem dużo i różnią się one między sobą. Wierzymy jednak, że z naszymi podpowiedziami zakupy te staną się znacznie łatwiejsze.
__

Źródła:

1. K. Ciężar, Chemia płynów do pielęgnacji soczewek kontaktowych, Zakład Biofizyki Molekularnej, Pracownia Fizyki Widzenia i Optometrii, Wydział Fizyki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Optha Therapy, vol. 1, nr 4 (4), 2014, s. 272-276.
2. A.Gasson, J. A. Morris Soczewki kontaktowe, Elsevier Urban & Partner 2010, wyd. 1 polskie pod red. R. Ścibor, s. 333-351.
3. https://www.szkla.com/poradnik/jak-czyscic-soczewki-kontaktowe.html

Krzysztof Mendyk

Konsultant ds optometrii w KODANO Optyk. Absolwent Katedry Chorób Oczu i Optometrii Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Członek PTOiO. W branży optycznej od 2006 roku.

Poprzedni wpis

Czy kolory istnieją?

Następny wpis

Odwarstwienie siatkówki – co to jest i jak przebiega leczenie?